ul. Zbierska 5
00-745 Warszawa (Mokotów)
Liceum
Koordynator DP
tel.: +48 22 852 31 10
tel.: +48 798 731 464

Konferencja “Szkoła wartości”

Odbyła się w ramach „tygodnia patriotycznego” i poświęcona była wartościom w edukacji. Prowadzenia podjął się, jak zwykle niezastąpiony, dr Jakub Lorenc. Przywołał na początek słowa Jana Kochanowskiego z „Wykładu Cnoty” o tym, że „nauka bez cnoty jako miecz u szalonego i sobie i ludziom szkodzi.”, świetnie pasujący do tematu konferencji: „Szkoła wartości. Jak kształtować postawy uczniów?”

Głos zabrała prorektor Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Profesor UW Jolanta Choińska-Mika. Poruszyła kwestię obserwowanych we współczesnym społeczeństwie baniek środowiskowo-informacyjnych. Każdy człowiek funkcjonuje w takiej zamkniętej bańce. Czyta i przyjmuje te informacje, które zgodne są z jego poglądami, co ułatwia mu Internet, karmiąc go wyłącznie treściami oczekiwanymi. Spotyka się i przyjaźni z osobami, które myślą podobnie. Osoby, należące do innych baniek, ocenia negatywnie i nie szanuje ich argumentów. Brak komunikacji między bańkami prowadzi do intelektualnej izolacji, a także – polaryzacji i radykalizacji poglądów, umacniania się we własnych przeświadczeniach. W tej sytuacji najważniejszą wartością promowaną przez szkołę staje się – komunikatywność, umiejętność prowadzenia dyskusji, podejmowanie prób rozmowy mimo wszystko oraz krytyczne myślenie, które ratuje przed zalewem kakofonii informacyjnej.

Sesja I dotyczyła lektur szkolnych. Wystąpili dr hab. Prof. UJ Krzysztof Biedrzyński, dr Kinga Białek i dr Zofia Zasadzka. Wspólnym mianownikiem tych wystąpień było przeświadczenie, że „mniej znaczy więcej”, czyli że jest potrzeba skrócenia listy lektur na rzecz pogłębienia tychże lektur interpretacji i rozwijania umiejętności czytelniczych, a także – odwoływania się do uczniowskich emocji. Najbardziej optymistycznym wystąpieniem w tej sesji była wypowiedź dr Zofii Zasackiej, która przedstawiła wyniki badań czytelnictwa nastolatków. Z badań tych wynika, że młodzież poszukuje w książkach nie tylko rozrywki. Szuka także wzorców osobowych, przykładów postaw niezłomnych, altruistycznych, stąd ogromna popularność „Kamieni na szaniec”, które wymieniane były w ankietach razem z literaturą popularną, młodzieżową. Młodym czytelnikom imponują takie zachowania bohaterów książek jak braterstwo, lojalność, przyjaźń, działanie na rzecz innych. Szukają w tekstach literackich odpowiedzi na nurtujące ich pytania egzystencjalne. Formacyjna funkcja literatury jest w świetle tych badań oczywista, zwłaszcza że wynika z nich, że książki lubi czytać trzy czwarte dziewcząt i połowa chłopców. Warto więc pochylić się nad gustami czytelniczymi uczniów i uwzględnić je, układając listy lektur. Należy też pamiętać, że najbardziej wartościowa jest empatyczna recepcja literatury, poznawanie poprzez lekturę „innego”, wchodzenie w jego świat. Nauczyciel powinien to w swojej pracy uwzględnić.

Sesja II dotyczyła nauczania historii. Pierwszym mówcą był dr Piotr Podemski. Tytuł jego wystąpienia brzmiał: „Obiektywizm jako suma subiektywizmów. O odkrywaniu wartości w edukacji historycznej IB.” Przybliżył zebranym metodę uczenia historii w Diplomie, opartą na analizie materiałów źródłowych i pokazywaniu różnych punktów widzenia na te same wydarzenia historyczne. Wyraził przekonanie, że dobrym zestawem wartości, rozwijanych przez szkołę, jest profil ucznia IB.

Przemówienie kolejnego mówcy, Aleksandra Pawlickiego – „Czy z patrioty może być obywatel? Od patriotyzmu politycznego do niepolitycznego i z powrotem.” – miało charakter polemiczny i prowokacyjny. Omówione zostały dwa typy patriotyzmu – patriotyzm konstytucyjny, obywatelski i patriotyzm etniczny, wykluczający. Jednak początkowa charakterystyka obu odmian patriotyzmu, jednoznacznie je wartościująca, została pod koniec wystąpienia przewrotnie odwrócona, dając słuchaczom wiele do myślenia i wyrywając ich z „jedynie słusznej” bańki, co było niezwykle inspirujące i emocjonujące.

Po przerwie na obiad równolegle odbywały się dwie sesje. W sesji trzeciej omówione zostały aspekty teoretyczne kształtowania wartości w trakcie zajęć etyki, religii, sztuki i nauk przyrodniczych. W sesji czwartej – codzienna praktyka szkolna. W sumie w obu tych częściach konferencji wystąpiło szesnastu mówców, w tym czworo naszych nauczycieli i dwoje uczniów. Renata Słowińska, nauczycielka psychologii w Diploma Programme zastanawiała się nad wyborem wartości wobec kulturowej różnorodności uczniów. Mówiła także o wielkim wpływie systemów edukacji na kształtowanie postaw – na podstawie trwającego kilkadziesiąt lat eksperymentu psychologicznego, związanego z powstaniem i zburzeniem muru berlińskiego. Małgorzata Gozdera, nauczycielka klasy drugiej szkoły podstawowej, podjęła podobną tematykę w odniesieniu do najmłodszych uczniów. Z kolei Joanna Więcek, prowadząca świetlicę w MIS – PYP, mówiła, jak ważna jest sztuka wizualna w kształtowaniu wartości – „be open-minded.” Artur Smaga, nauczyciel matematyki i wychowawca klasy 3 DP swoje wystąpienie poświęcił promowaniu wartości i postaw ucznia IB, z perspektywy praktyczno-wychowawczej. Uczennica klasy 3 DP Paulina Bogusz mówiła o patriotyzmie przyszłości, a uczeń klasy 5 a Tadeusz Sabat – o tym, w jaki sposób programy PYP i MYP kształtują przyszłego ucznia programu Matury Międzynarodowej.

W sesji trzeciej wystąpiła pani Edyta Plich, mama naszych uczniów, zawsze aktywna podczas wszystkich organizowanych przez MIS wydarzeń. Mówiła o ważnej roli sztuki i literatury w edukacji. Przypomniała o efektywności szkolnictwa skandynawskiego, w którym sztuka i kultura mają poczesne miejsce. W naszych narodowych programach edukacyjnych przedmioty takie jak muzyka czy plastyka traktowane są jako „mało ważne”, dodatkowe, bo liczy się „kucie”, tzw. „twarda wiedza”, a nie – holistyczny rozwój młodego człowieka. To należałoby zmienić.

Konferencja nt. „Szkoła wartości” pokazała, że warto rozmawiać. Warto kwestionować oczywistości, pokazywać odmienne punkty widzenia, pozwalać wyrwać się z „jedynie słusznej”, najbezpieczniejszej i najmilszej sercu własnej bańki, podążyć w nieznane rejony, dać się uwieść cudzym metaforom, przewietrzyć własne szare komórki, spojrzeć na emocjonujące nas sprawy z różnych punktów widzenia.

Hanna Buśkiwicz-Piskorska, Więcej

Więcej

Galeria zdjęć:

Share